Podsticaji

Mere podsticaja su Zakonom o energetici zagarantovana prava povlašćenih proizvođača električne energije iz obnovljivih izvora i postrojenja koja istovremeno proizvode električnu i toplotnu energiju sa visokim stepenom iskorišćenja primarnog goriva. Bliže su određene Uredbom o merama podsticaja za povlašćene proizvođače električne energije, a pre svega se odnose na podsticajne cene, podsticajni period i preuzimanje balansne odgovornosti od strane javnog snabdevača.
  
Propisane mere podsticaja Uredbom o podsticajnim merama za proizvodnju električne energije iz obnovljivih izvora i iz visokoefikasne kombinovane proizvodnje električne i toplotne energije („Službeni glasnik RS“, broj 56/2016).
 
Redni broj
Vrsta elektrane povlašćenog proizvođača
Instalisana snaga P(MW)
Podsticajna otkupna cena(c€/kWh)
Maksimalno efektivno vreme rada (h)
1.
Hidroelektrana
/
/
5000 u godini podsticajnog perioda
1.1
/
do 0,2
12,60
1.2
/
0,2-0,5
13,933-6,667*P
1.3
/
0,5-1
10,60
1.4
/
1-10
10,944-0,344*P
1.5
/
10-30
7,50
1.6
Na postojećoj infrastrukturi
preko 30
6,00
2.
Elektrane na biogas
/
/
8600 u godini podsticajnog perioda
2.1
/
do 1
13,26
2.2
/
1-10
13,82-0,56*P
2.3
/
preko 10
8,22
3.
Bioelektrane na gas
/
/
5000 u godini podsticajnog perioda
3.1.
/
0-2
18,333-1,111*P
3.2
/
2-5
16,85-0,370*P
3.3
/
preko 5
15
4.
Elektrane na deponijski gas i gas iz postrojenja za tretman komunalnih otpadnih voda
/
8,44
8600 u godini podsticajnog perioda
5.
Elektrane na vetar
/
9,20
9000 u kvartalu podsticajnog perioda
6.
Solarne elektrane
/
/
1400 u godini podsticajnog perioda
6.1
/
na objektu do 0,003
14,60-80*P
6.2
/
na objektu 0,03-0,5
12,404-6,809*P
6.3
/
na zemlji
9
7.
Geotermalne elektrane
/
8,2
8600 u godini podsticajnog perioda
8.
Elektrane sa visokoefikasnom kombinovanom proizvodnjomelektrične i tolotne energije na prirodan gas
/
/
8600 u godini podsticajnog perioda
8.1
/
do 0,5
8,20
8.2
/
0,5-2
8,447-0,493*P
8.3
/
2-10
7,46
9.
Elektrane na otpad
/
8,57
8600 u godini podsticajnog perioda
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mere podsticaja se ne odnose na „višak“ proizvedene energije koja se isporučuje u mrežu. Ugovor se potpisuje na ukupan iznos proizvedene električne energije, odnosno, elektrana mora imati svoj poseban priključak na elektroenergetsku mrežu, nezavisno od drugih objekata u neposrednoj blizini.
 
Prava na mere podsticaja imaju svi proizvođači električne energije koji steknu status povlašćenog proizvođača električne energije.
 
Nakon sticanja statusa povlašćenog proizvođača, a po novom Zakonu o energetici po sticanju statusa privremenog povlašćenog proizvođača, proizvođač električne energije ima pravo na potpisivanje ugovora o otkupu ukupnog iznosa proizvedene električne energije (popularno PPA - Power Purchase Agreement) po povlašćenim cenama sa javnim snabdevačem. Kroz taj ugovor se ostvaruju i prava povlašćenog proizvođača propisanom zakonom. U zavisnosti od instalisane snage elektrane, postoje tri modela ugovora (do 5MW, od 5MW do 50MW i preko 50MW). Postoji i jedan model predugovora, samo za solarne elektrane i elektrane na vetar, za period privremenog statusa povlašćenog proizvođača koji se može primenjivati i za ostale elektrane do usvajanja novih uredbi koje bliže uređuju ovu oblast.
 
Maksimalan iznos na koji može biti potpisan ugovor o otkupu električne energije sa povlašćenim proizvođačem je 12 godina. Elektrane koje su ranije izgrađene, a za koje je stečen status povlašćenog proizvođača, mogu potpisati ugovor samo za period do isteka 12 godina od trenutka puštanja elektrane u pogon. Metodologija obračuna ovog perioda je definisana Uredbom o uslovima i postupku sticanja statusa povlašćenog proizvođača električne energije.
 
Prema Uredbi o merama podsticaja za povlašćene proizvođače električne energije, nakon isteka podsticajnog perioda povlašćeni proizvođač ima pravo sklapanja ugovora sa javnim snabdevačem o otkupu ukupno proizvedene električne energije po tržišnim uslovima.
 
Po pitanju finansiranja razlike u ceni električne energije koju proizvode povlašćeni proizvođači, krajnji kupci električne energije u Srbiji plaćaju naknadu za obnovljive izvore energije u iznosu od 0,093 din/kWh, a iz koje se isplaćuju povlašćeni proizvođači električne energije. Ovo je bliže određeno Uredbom o visini posebne naknade za podsticaj u 2019. godini i Uredbom o načinu obračuna i načinu raspodele prikupljenih sredstava po osnovu naknade za podsticaj povlašćenih proizvođača električne energije ;
 
Prema novom Zakonu o energetici ne može se istovremeno imati status povlašćenog proizvođača i status proizvođača iz obnovljivih izvora energije, tako da se investitor mora odlučiti da li želi da koristi mere podsticaja ili garancije porekla električne energije.